សេដ្ឋកិច្ច
ហិរញ្ញវត្ថុ
អចលនទ្រព្យ
ជំនួញ
អត្ថបទពាណិជ្ជកម្ម
អាជីវកម្មថ្មី និងនវានុវត្ត
មាតិកាឌីជីថល
Khmer Insider
មរតកគំនិត
កម្ពុជា 360°
វិថីហិរញ្ញវត្ថុ
ទីផ្សារភាគហ៊ុន គឺជាផ្នែកសំខាន់មួយនៃសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកនាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ។ ប្រទេសនៅជុំវិញពិភពលោកពឹងផ្អែកលើទីផ្សារភាគហ៊ុនជាផ្នែកមួយសម្រាប់កំណើនសេដ្ឋកិច្ច។ គ្រប់ក្រុមហ៊ុនយក្សនៅលើពិភពលោកសុទ្ធសឹងមានដាក់លក់ភាគហ៊ុននៅក្នុងទីផ្សារភាគហ៊ុន។ ក្នុងអត្ថបទនេះយើងនឹងស្វែងយល់អំពីប្រវត្តិនៃទីផ្សាភាគហ៊ុន។
ទីផ្សារភាគហ៊ុនមិនមានរូបរាងពិតប្រាកដនោះទេគិតត្រឹមសតវត្សរ៍ទី១៥។ ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយ គេឃើញមានឧទាហរណ៍មួយចំនួននៃទីផ្សារដំបូងដែលស្រដៀងនឹងទីផ្សារភាគហ៊ុន។ នៅទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១១០០ បារាំងមានប្រព័ន្ធមួយដែលមានអ្នកគ្រប់គ្រងបំណុលកសិកម្មនៅទូទាំងប្រទេសជំនួសឲ្យធនាគារ។ រូបភាពនេះត្រូវបានគេមើលឃើញថាជាឧទាហរណ៍ដ៏សំខាន់ដំបូងបង្អស់នៃឈ្មួញកណ្តាល។ ក្រោយមកពាណិជ្ជករនៃទីក្រុង Venice ត្រូវបានគេឃើញថាបានជួញដូរមូលបត្ររដ្ឋាភិបាលតាំងពីដើមសតវត្សរ៍ទី១៣ ។ មិនយូរប៉ុន្មានធនាគារិកនៅតាមទីប្រជុំជនជិតខាងរបស់ប្រទេសអ៊ីតាលី ក៏បានចាប់ផ្តើមជួញដូរមូលបត្ររដ្ឋផងដែរ។
ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយ គេទទួលស្គាល់ជាទូទៅថាទីក្រុង Antwerp នៃប្រទេសបែលហ្ស៊ិកមានប្រព័ន្ធផ្សារភាគហ៊ុនដំបូងគេនៅលើពិភពលោក។ ទីក្រុង Antwerp គឺជាមជ្ឈមណ្ឌលពាណិជ្ជកម្មនៃប្រទេសបែលហ្ស៊ិក ហើយក៏វាជាទីតាំងរស់នៅរបស់ គ្រួសារ Van der Beurze ដែលជាត្រកូលមានឥទ្ធិពលធំមួយក្នុងទ្វីបអឺរ៉ុប។ ប៉ុន្តែទីផ្សារភាគហ៊ុនដំបូងទាំងនេះមិនមានការជួញដូរភាគហ៊ុនក្រុមហ៊ុនឯកជននោះទេ ទោះបីហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ និងស្ថាប័នមានលក្ខណៈប្រហាក់ប្រហែលនឹងទីផ្សារភាគហ៊ុននាពេលបច្ចុប្បន្ននេះក៏ដោយ។ ផ្ទុយទៅវិញទីផ្សារទាំងនេះមានការជួញដូរទាក់ទងនឹងកិច្ចការរបស់រដ្ឋាភិបាល អាជីវកម្មនិងបំណុលបុគ្គល។
ក្រុមហ៊ុន East India Company ត្រូវបានគេទទួលស្គាល់ជាទូទៅថាជាក្រុមហ៊ុនពាណិជ្ជកម្មសាធារណៈដំបូងបង្អស់នៅលើពិភពលោក។ ក្រុមហ៊ុន East India Company គឺជាក្រុមហ៊ុនឯកជនមួយ ដែលទទួលបានសិទ្ធិរកស៊ីពីព្រះមហាក្សត្រយានីអេលីសាបិតទី១ នៅថ្ងៃទី៣១ ខែធ្នូ ឆ្នាំ១៦០០ ។ ក្រុមហ៊ុននេះកើតចេញពីក្រុមអាជីវករមួយក្រុមនៅទីក្រុងឡុងដែលធ្វើជំនួញទិញគ្រឿងទេសនៅតាមកោះនានាក្នុងប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ីសព្វថ្ងៃ។ ដោយឡែកការធ្វើដំណើរតាមផ្លូវទឹកពីទ្វីបអឺរ៉ុបមកទ្វីបអាស៊ីមិនមែនជារឿងងាយស្រួលនោះទេកាលពីសម័យនោះ ពោលគឺមានគ្រោះថ្នាក់ និងហានិភ័យខ្ពស់។ មានកប៉ាល់ជាច្រើនដែលធ្វើដំណើរចេញទៅរមែងមិនបានត្រឡប់មកវិញ ដោយសារគ្រោះថ្នាក់តាមផ្លូវ ដែលធ្វើឲ្យវិនិយោគិនខាតបង់ប្រាក់ទាំងអស់ដែលបានចំណាយលើកប៉ាល់ទាំងនោះ។ ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហានេះ ក្រុមហ៊ុន East India Company បានប្រើរូបមន្តមួយគឺ ជំនួសឱ្យការវិនិយោគក្នុងកប៉ាស់មួយ ហើយប្រថុយនឹងការបាត់បង់ប្រាក់ទាំងអស់ វិនិយោគិនអាចទិញភាគហ៊ុនពីម្ចាស់កប៉ាស់ជាច្រើន។ ទោះបីជាកប៉ាល់មួយត្រូវបានបាត់បង់ក្នុងចំណោមកប៉ាល់៣ ឬ៤ក៏ដោយ ក៏វិនិយោគិននៅតែអាចរកប្រាក់ចំណេញបាន។ និយាយជារួមទៅ វិនិយោគិនអាចទិញភាគហ៊ុន និងមូលបត្របំណុលពីក្រុមហ៊ុន East India Company ហើយវិនិយោគិនម្នាក់ៗនឹងមានសិទ្ធិទទួលបានភាគរយថេរនៃប្រាក់ចំណេញរបស់ក្រុមហ៊ុន East India Company ។ រូបមន្តនេះទទួលបានជោគជ័យយ៉ាងខ្លាំង ហើយត្រូវបានក្រុមហ៊ុនផ្សេងទៀតនៅទូទាំងប្រទេសអង់គ្លេស បារាំង ប៊ែលហ្សិក និងហូល្លង់ យកគំរូតាម។
ចំពោះទីតាំងជួញដូរនៅពេលនោះ ហាងកាហ្វេគឺជាទីតាំងនៃការជួញដូរភាគហ៊ុន ដោយសារតែវិនិយោគិនមកហាងកាហ្វេដើម្បីជួបជុំគ្នាទិញ និងលក់ភាគហ៊ុន។ ប៉ុន្តែពិភពជំនួញទាំងនេះនឹងកាន់តែមានប្រសិទ្ធិភាពជាងមុនប្រសិនបើមានទីតាំងទីផ្សារច្បាស់លាស់ដែលអ្នកជំនួញអាចរកស៊ីជួញដូរបានដោយមិនចាំបាច់ដើររកតាមហាងកាហ្វេដែលមានមនុស្សច្រើននោះទេ។
ក្រោមហេតុផលនេះ ផ្សារហ៊ុនក្រុងឡុងដ៍(London Stock Exchange)ត្រូវបានបង្កើតឡើងជាផ្លូវការនៅឆ្នាំ១៨០១ ។ ដោយឡែកមុនឆ្នាំ១៨២៥ ក្រុមហ៊ុនផ្សេងៗមិនត្រូវបានអនុញ្ញាតឱ្យដាក់លក់ភាគហ៊ុននៅក្នុងផ្សារមូលបត្រក្រុងឡុងនេះទេ ដែលនេះបានលេចចេញជាការបង្កើតផ្សារហ៊ុនញូវយ៉ក ឬ New York Stock Exchange (NYSE)ក្នុងឆ្នាំ ១៨១៧ ហើយផ្សារហ៊ុនទីក្រុងឡុងដ៍គឺជាទីផ្សារភាគហ៊ុនដ៏សំខាន់សម្រាប់ទ្វីបអឺរ៉ុប ខណៈផ្សារហ៊ុនញូវយ៉កគឺជាផ្សារហ៊ុនដ៏សំខាន់សម្រាប់ទ្វីបអាមេរិក និងពិភពលោក។
បន្ទាប់ពីបានគ្របដណ្តប់សេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកអស់រយៈពេលច្រើនជាង១សតវត្សរ៍មក ទីផ្សារភាគហ៊ុនញូវយ៉ក(NYSE)បានប្រឈមនឹងគូប្រជែងលើកដំបូងរបស់ខ្លួននៅក្នុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៧០ ។ នៅឆ្នាំ១៩៧១ មានស្ថាប័នធំចំនួនពីរ គឺសមាគមជាតិអ្នកចែកចាយមូលបត្រ និងអាជ្ញាធរនិយ័តករឧស្សាហកម្មហិរញ្ញវត្ថុ (National Association of Securities Dealers and Financial Industry Regulatory Authority)បានបង្កើតផ្សារហ៊ុន NASDAQ ។ NASDAQ ត្រូវបានរៀបចំខុសគ្នាពីផ្សារហ៊ុនធម្មតា។ ឧទាហរណ៍ជំនួសឱ្យការមានទីតាំងជួញដូរ NASDAQ ធ្វើការទាំងស្រុងនៅលើបណ្តាញកុំព្យូទ័រ ហើយរាល់ការជួញដូរទាំងអស់ត្រូវបានធ្វើឡើងតាមប្រព័ន្ធអេឡិចត្រូនិក។ ការធ្វើពាណិជ្ជកម្មតាមអេឡិចត្រូនិកបានផ្តល់ឱ្យ NASDAQ នូវគុណសម្បត្តិសំខាន់ៗមួយចំនួនលើគូប្រកួតប្រជែង។ ទោះជាយ៉ាងណា ការប្រកួតប្រជែងរវាង NASDAQ និង NYSE កើតមានការផ្លាស់ប្តូរកាន់តែប្រសើរ។ ឧទាហរណ៍នៅឆ្នាំ២០០៧ NYSE បានរួមបញ្ចូលជាមួយ Euronext ដើម្បីបង្កើត NYSE Euronext ដែលជាផ្សារភាគហ៊ុនមហាសមុទ្រអាត្លង់ទិកដំបូងគេនៅលើពិភពលោក។
សព្វថ្ងៃនេះស្ទើរតែគ្រប់ប្រទេសទាំងអស់នៅលើពិភពលោកសុទ្ធតែមានទីផ្សារភាគហ៊ុនផ្ទាល់ខ្លួន។ ដូចជាទីផ្សារភាគហ៊ុនធំៗ នៅក្នុងប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍មួយចំនួន រួមមាន កាណាដា ជប៉ុន ហុងកុង និងសីង្ហបុរីជាដើម បានបង្កើតឡើងក្នុងអំឡុងសតវត្សរ៍ទី១៩ និង២០ ។ សព្វថ្ងៃនេះជារៀងរាល់ថ្ងៃប្រាក់រាប់ទ្រីលានដុល្លារត្រូវបានគេជួញដូរនៅលើផ្សារភាគហ៊ុននៅជុំវិញពិភពលោក។ គូសបញ្ជាក់ថា ប្រទេសកម្ពុជាក៏មានទីផ្សារភាគហ៊ុនផ្ទាល់ខ្លួនផងដែរ ដែលមានឈ្នោះជាផ្លូវការថា ផ្សារមូលបត្រកម្ពុជា។ សព្វថ្ងៃនេះមានក្រុមហ៊ុនចំនួន១៣កំពុងដាក់លក់មូលបត្រនៅក្នុងផ្សារមូលបត្រកម្ពុជា ដែលមាន៧ក្រុមហ៊ុនដាក់លក់មូលបត្រកម្មសិទ្ធិ និងមាន៦ក្រុមហ៊ុនផ្សេងទៀតដាក់លក់មូលបត្របំណុល៕
ជីវប្រវត្តិ: លោកមានបទពិសោធន៍ជិត ១០ឆ្នាំក្នុងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយទូរទស្សន៍ វិទ្យុ និងកាសែតផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច អប់រំ និងសង្គម។ បច្ចុប្បន្នលោកជានិពន្ធនាយកសារព័ត៌មាន AMS Economy និង AMS Education។
របាយការណ៍ថ្មីៗ
មើលទាំងអស់ ➧
Khmer Insider ជាកម្មវិធីវីដេអូឯកសារមួយដែលបង្កើតឡើងដើម្បីបំផុសគំនិតយុវជន
បទយកការណ៍, អាជីវកម្មថ្មី និងនវានុវត្ត
• 16/10/2024
Khmer Insider ជាកម្មវិធីវីដេអូឯកសារមួយដែលបង្កើតឡើងដើម្បីបំផុសគំនិតយុវជនឲ្យក្លាហានចាប់យកក្តីស្រមៃ ឬចាប់អារម្មណ៍លើការបង្កើតអាជីវកម្មថ្មីៗជាមួយគំនិត ទុន និងឱកាសទីផ្សារផ្សេងៗ
ព័ត៌មានទូទៅ
មើលទាំងអស់ ➧
កម្មវិធីពិសេសរបស់ AMS ECONOMY
ព័ត៌មានសង្ខេប
Account
Security
Favourite Content