បរទេស ៖ បច្ចុប្បន្ននេះ នៅក្នុងពិភពលោកមានប្រទេសសរុបរហូតដល់ទៅ២៥៦ ប៉ុន្តែប្រទេសទាំងនេះមានកំណើនសេដ្ឋកិច្ចមិនដូចគ្នាទេ ពោលគឺពីសម័យកាលមួយទៅសម័យកាលមួយ ពីទសវត្សរ៍មួយទៅទសវត្សរ៍មួយ អាស្រ័យទៅលើកត្តាជាច្រើន បូករួមទាំងសន្តិភាព ស្ថិរភាពនយោបាយ សាសនា ជំនាញ និងធនធានមនុស្ស។ ប៉ុន្តែ ក្នុងករណីដែលពិភពលោកមិនមានសង្គ្រាម អ្នកជំនាញសេដ្ឋកិច្ចភាគច្រើនបានមើលឃើញថា របៀបដែលអាចធ្វើឲ្យកំណើនសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសជាតិមួយស្ទុះឡើងខ្លាំងគឺអាស្រ័យទៅលើលក្ខណៈពិសេសរបស់ខ្លួន ឬចំណុចពិសេសណាមួយដែលអំណោយផលជាងគេបំផុត។ ឧទាហរណ៍ ប្រទេសដែលសំបូរប្រេងកាត ប្រទេសដែលសំបូរទៅដល់ធនធានមនុស្សខ្លាំង ប្រទេសដែលមានប្រជាជនច្រើនជាងគេជាដើម។
ទោះបីជាយ៉ាងណាក្តី លោកសាស្ត្រាចារ្យ Ricardo Hausmann អតីតប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍអន្តរជាតិនៃសកលវិទ្យាល័យល្អបំផុតរបស់ពិភពលោក Harvard University មិនបានគាំទ្រនូវគំនិតបែបបុរាណនេះទេដោយលោកជឿជាក់ថា ការផ្តោតទៅលើជំនាញពិសេសតែមួយ ឬពីរ ដែលហៅថា Specialzation គឺមិនគ្រប់គ្រាន់ទេ ហើយប្រទេសដែលចង់ទទួលបានកំណើនសេដ្ឋកិច្ចលឿនមិនគួរមើលរំលងនូវរបៀបនៃការរៀបចំសេដ្ឋកិច្ចតាមបែបចម្រុះវិញ Diversification។
លោកសាស្ត្រាចារ្យដែលបានធ្វើការពន្យល់ទ្រឹស្តីនេះនៅឯជំនួបជាមួយនឹងអ្នកជំនាញសេដ្ឋកិច្ចមួយនៃវេទិកា World Economic Forum កាលពីប៉ុន្មានឆ្នាំកន្លងមកលើប្រធានពិភាក្សាដើម្បីស្វែងរកអាថ៍កំបាំងនៃការបង្កើនល្បឿនសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសនានាក្នុងពិភពលោកសម័យទំនើប (Secrets’ to Economic Growth) ដោយក្នុងនោះមានទាំងការលើកជាឧទាហរណ៍ជាក់ស្តែងជាមួយនឹងប្រទេសមហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ចមួយចំនួនផងដែរ។
កាលពីអតីតកាល សេដ្ឋកិច្ចនៃប្រទេសក្រីក្របំផុតលើពិភពលោក និងសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសដែលជាអ្នកមានបំផុត គឺខុសគ្នាក្នុងទំហំត្រឹមតែ៤ដងប៉ុណ្ណោះ។ នេះជាការស្រាវជ្រាវ និងអះអាងដោយលោកសាស្ត្រាចារ្យរូបនេះ ប៉ុន្តែសម័យបច្ចុប្បន្ននេះបើយើងពិនិត្យទៅមើលសេដ្ឋកិច្ចរបស់ម៉ាឡាវីដែលជាប្រទេសក្របំផុតធៀបទៅនឹងប្រទេសកាណាដាដែលមានសេដ្ឋកិច្ចខ្លាំងបំផុតនោះគឺមានទំហំខុសគ្នាដល់ទៅ២៥០ដង។ តើអ្វីដែលជាអាថ៍កំបាំងនៃគម្លាតសេដ្ឋកិច្ចដ៏ធំសម្បើមនេះ?
លោកសាស្ត្រាចារ្យបានពន្យល់ជាមួយនឹងឧទាហរណ៍ជាច្រើនដែលក្នុងនោះបើបកស្រាយឲ្យងាយយល់គឺលោកបានសង្កត់ធ្ងន់ថា ប្រទេសដែលមានកំណើនសេដ្ឋកិច្ចយឺតជាប្រទេសដែលបានគិតគូរអំពីការបង្កើនជំនាញតិចតួច និងវិនិយោគតែទៅលើផលិតកម្មដែលផលិតនូវទំនិញសំភារៈ ឬឧបករណ៍ទាំងឡាយណាដែលប្រទេសផ្សេងទៀតសុទ្ធតែអាចផលិតបានដូចគ្នា។
ខុសពីប្រទេសដែលមានកំណើនសេដ្ឋកិច្ចខ្លាំង ដូចជាកាណាដា និងបារាំង រួមជាមួយនឹងបណ្តាប្រទេសជាច្រើនទៀត ជាឧទាហរណ៍ ពួកគេបានបង្កើតនូវប្រព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចដ៏រឹងមាំ និងមានកម្លាំងតាមរយៈការធ្វើឲ្យុមានភាពចម្រុះក្នុងការផលិតវត្ថុដែលជាទូទៅមិនងាយនឹងអ្នកណាសុទ្ធតែអាចធ្វើបាននោះទេ។
លោកសាស្ត្រាចារ្យក៏បានលើកឡើងចំៗអំពីផលិតផលដែលអាចទទួលស្គាល់បាន ដូចជាការផលិតយន្តហោះប៊ូអ៊ីងយ៉ាងដូច្នោះដែរ។ ដូច្នេះ ដើម្បីផលិតបានយន្តហោះមួយគ្រឿងថ្វីត្បិតតែរោងចក្រធំស្ថិតនៅក្នុងប្រទេសកំណើតក្តី ប៉ុន្តែដោយឡែកវត្ថុធាតុដើម និងគ្រឿងបន្លាស់ផ្សេងទៀតត្រូវបានបែងចែកពង្រាយទៅតាមទីតាំងជាច្រើនលើពិភពលោកដើម្បីកាត់បន្ថយចំណាយកាន់តែតិច និងប្រើប្រាស់លទ្ធភាពនៃវត្ថុធាតុដើម និងការចំណាយពន្ធឲ្យបានតិចបំផុតតាមដែលអាចធ្វើទៅបាន។
បារាំង ដែលជាប្រទេសគេស្គាល់ថាជាទូទៅមានភាពល្បីល្បាញក្នុងការផលិតស្រាក្រហម និងឈឺសដ៏ល្បីអស់រយៈពេលជាយូរមកហើយនោះ ប៉ុន្តែបើយើងទៅពិនិត្យទៅលើសង្វាក់ផលិតកម្មទាំងអស់របស់បារាំងដែលទាញចំណូលចូលសេដ្ឋកិច្ចជាតិនោះ ផលិតផលទាំងពីរនេះមានចំណែកតិចតួចបំផុតធៀបទៅនឹងផលិតផលឧស្សាហកម្ម និងផលិតផលទំនើបៗផ្សេងៗ។
លោក Hausmann ក៏បានប្រដូចការបង្កើនល្បឿនសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសជាតិនីមួយៗទៅនឹងចំនួនអក្សរផងដែរ។ ឧទាហរណ៍ថា ប្រទេសមួយអាចផលិតបានអក្សរតែមួយនោះជាលទ្ធផលដែលយើងនឹងអាចទទួលបានពាក្យ ឬអក្សរតែមួយគត់។ បើប្រទេសនោះអាចផលិតជាតួអក្សរចំនួន៣ នោះគេនឹងអាចបង្កើតបានជាផលិតផល ឬជាពាក្យចំនួន៣ ឬ៤ ខណៈដែលបើគេផលិតបាន ៤អក្សរ នោះគេនឹងអាចទទួលបានពាក្យសរុបពី៨ ទៅ ៩ ខណៈដែលបើប្រទេសនោះអាចផលិតបាន១០អក្សរពួកគេនឹងអាចបង្កើតបានទៅជាពាក្យដល់ទៅ៤០០ ឬ៥០០អក្សរ។
ការបកស្រាយខាងលើនេះ លោកសាស្ត្រាចារ្យបានសន្និដ្ឋានជារួមថា នៅពេលដែលប្រទេសជាតិមួយមានបុគ្គលិកជំនាញកាន់តែច្រើន នោះពួកគេនឹងអាចបង្កើតបាននូវផលិតផលចំបាច់ថ្មីៗកាន់តែច្រើន និងជាផលិតផលដែលប្រទេសផ្សេងមិនអាចធ្វើបាននោះឡើយ។ ទាំងអស់នេះហើយដែលជាអាថ៍កំបាំងដ៏សំខាន់បំផុតសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិប្រកបដោយចីរភាពនិងប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់៕