ទឹកឃ្មុំព្រៃ ជាប្រភេទទឹកឃ្មុំធម្មជាតិដែលបងប្អូនប្រជាសហគមន៍យកចេញពីសំបុកឃ្មុំដែលក្រេបលំអងផ្កាព្រៃចម្រុះនៅតាមតំបន់នានា ហើយអ្នកយកឃ្មុំត្រូវដឹងពីរបៀបប្រមូលទឹកឃ្មុំព្រៃឱ្យបានត្រឹមត្រូវស្របតាមគោលការណ៍ ទើបអាចទទួលបានអនុផលនេះប្រកបដោយនិរន្តរភាព និងទាញយកផលជួយដល់ជីវភាពក្នុងសហគមន៍។
លោក ស៊ឹម ប៊ុនធឿន ប្រធានកម្មវិធីប្រចាំប្រទេសនៃអង្គការកម្មវិធីផ្លាស់ប្ដូរបទពិសោធន៍អនុផលព្រៃឈើកម្ពុជា (NTFP-EP) បានមានប្រសាសន៍ថា លក្ខខណ្ឌនៃការប្រមូលផលទឹកឃ្មុំប្រកបដោយនិរន្តរភាព អាស្រ័យលើលក្ខខណ្ឌ៣យ៉ាងគឺ ទី១ គោលការណ៍ អនាម័យ និងភាពប្រាកដប្រជាក្នុងការប្រមូលផល ដែលជាផ្នែកមួយជំរុញឱ្យសក្ដានុពុលទឹកឃ្មុំព្រៃកាន់តែល្អប្រសើរឡើង។
លោកបញ្ជាក់ថា៖
«ការប្រមូលផល គឺយើងមិនយកទាំងសំបុក ទាំងកូនទេ ហើយការចៀរយកក្បាលទឹកគឺត្រឹមប្រមាណតែ ៧៥-៨០ភាគរយប៉ុណ្ណោះ ដោយរក្សា ២៥ភាគរយទៀតភ្ជាប់នឹងសំបុកដើម្បីឱ្យឃ្មុំវាចិញ្ចឹមកូនផង និងអាចឱ្យឃ្មុំបំពេញនូវក្បាលទឹកបន្តផង ដែលត្រឹមមួយខែបន្ទាប់បងប្អូនយើងអាចទៅយកម្ដងទៀតបាន ហើយឃ្មុំមួយសំបុក យើងអាចប្រមូលផលបានដល់ទៅ៣ដង»។
លោកបន្តថា៖
«ដោយឡែកការយកឃ្មុំវិញ យើងត្រូវញែកក្បាលទឹកដោយប្រើកំបិតឈើ ដើម្បីកាត់យក្បាលទឹក ដោយមិនត្រូវកាត់យកសំបុកកូន ឬកាប់ទាំងបង្គងនោះទេ ចៀសវាងធ្វើឱ្យឃ្មុំផុតពូជ។ ចំណែកឯការប្រមូលទាំងសំបុក គឺការជាប្រមូលមិនមាននិរន្តរភាព ដោយសារការឃ្មុំសម័យមុនគេប្រើគប់ភ្លើងអាចធ្វើឱ្យងាប់មេឃ្មុំ ហើយបើយកទាំងសំបុកមានកូនក៏ធ្វើឱ្យដាច់ពូជកូនឃ្មុំផងដែរ»។
ពាក់ព័ន្ធនឹងគុណភាពវិញ លោក ប៊ុនធឿន បានលើកឡើងថា ទឹកឃ្មុំដែលមានគុណភាពគឺទាក់ទងនឹងកត្តាអាកាសធាតុ ប្រសិនបើពុំមានភ្លៀងធ្លាក់មុនរដូវនោះទេ ទឹកឃ្មុំមានសភាពខាប់ល្អដែលមានកំហាប់សំណើមក្នុងទឹកឃ្មុំត្រឹម ១៨-១៩ភាគរយ នោះជាទឹកឃ្មុំមានគុណភាពល្អ។ ប្រសិនបើមានភ្លៀងធ្លាក់ច្រើនចំពេលឃ្មុំក្រេបផ្កា ឬក៏រដូវប្រមូលផលនោះទឹកឃ្មុំអាចរាវ និងថយចុះគុណភាពបន្តិច ដែលមានកំហាប់សំណើមត្រឹម ២២-២៣ភាគរយប៉ុណ្ណោះ។
លោកបញ្ជាក់បន្ថែមថា៖
«ទឹកឃ្មុំដែលមានសភាពរាវ មិនមែនវាជាទឹកឃ្មុំមិនសុទ្ធនោះទេ គឺសុទ្ធដូចគ្នាគ្រាន់តែសភាពទឹកឃ្មុំមានរាវ មានខាប់ អាស្រ័យទៅតាមរដូវកាល និងកំហាប់សំណើម ដែលគេអាចវាស់ដោយម៉ាស៊ីនត្រឹមត្រូវ។ កត្តាគុណភាពនេះក៏អាស្រ័យលើទំនុកចិត្ត និងភាពជឿជាក់គ្នារវាងសមាជិកសហគមន៍ និងសហគមន៍ ដែលអ្នកប្រមូលផលមានភាពស្មោះត្រង់ថាខ្លួនយកទឹកឃ្មុំព្រៃពិតមែន មិនមែនលាយស្ករអ្វីឡើយ។ ចំណែកពណ៌ទឹកឃ្មុំពុំអាចកំណត់ថា ទឹកឃ្មុំពណ៌ណាមួយជាទឹកឃ្មុំសុទ្ធនោះទេ ដោយសារទឹកឃ្មុំមានច្រើនប្រភេទ ហើយពណ៌របស់ទឹកឃ្មុំអាចខុសគ្នាទៅតាមតំបន់ដូចជាខេត្តក្រចេះ ស្ទឹងត្រែង មណ្ឌលគិរី ព្រះវិហារ កោះកុងជាដើម ដោយភាគច្រើនទឹកឃ្មុំដែលមានពណ៌ស្អាតគឺមកពីខេត្តមណ្ឌលគិរី ចំណែកខេត្តដទៃទៀតអាចឆាប់ខ្មៅបន្តិច»។
សម្រាប់ទឹកឃ្មុំខេត្តមណ្ឌលគិរីនេះទៀតសោត ក៏ជាឱសថមួយដ៏មានប្រសិទ្ធភាព ដោយសារនៅតំបន់នោះឃ្មុំអាចក្រេបយកលំអងផ្កាព្រៃបានច្រើនប្រភេទ ពោលគឺច្រើនជាខេត្តដទៃទៀត ប៉ុន្តែគុណភាពគឺសុទ្ធដូចគ្នា ផ្អែមដូចគ្នា។
ចុងក្រោយ លោក ស៊ឹម ប៊ុនធឿន ក៏សូមលើកទឹកចិត្តឱ្យបងប្អូនក្នុងសហគមន៍គោរពគោលការណ៍យកឃ្មុំប្រកបដោយនិរន្តរភាព ដែលអាចទទួលបានផលប្រយោជន៍រយៈពេលយូរ ទទួលបានទំនុកចិត្តពីសហគមន៍ ក៏ដូជជាពង្រីកទីផ្សារទឹកឃ្មុំព្រៃឱ្យកាន់តែធំ៕