បរទេស ៖ ឡើងមកកាន់តំណែងប្រធានាធិបតីថ្មីអាណត្តិនេះ លោក Donald Trump កំពុងបន្តក្រឡុកទីផ្សារ និងពាណិជ្ជកម្មជាមួយនឹងប្រទេសជាច្រើនបូករួមទាំងសម្ព័ន្ធមិត្ត និងដៃគូរកស៊ីរបស់ខ្លួនទាំងឡាយ សួម្បីតែប្រទេសជិតខាងដូចជា កាណាដា និងមិកស៊ិកូ ក៏មិនលើកលែងដែរ។
ដំណើរនយោបាយដ៏គួរឲ្យភ្ញាក់ផ្អើលរបស់លោក Trump កំពុងក្លាយជាសំណួរចោទសួរថា តើទំនុកចិត្តរបស់អាមេរិក និងគុណតម្លៃរបស់អាមេរិកក្នុងនាមជាមេដឹកនាំពិភពលោកជាយូរមកហើយនោះ នឹងទៅជាយ៉ាងណា ជាពិសេស ថាតើអនាគតរបស់លុយដុល្លារដែលរូបិយបណ្ណកំពូលរបស់ទីផ្សារសកលនោះនឹងអាចជួបបញ្ហាដែរឬទេនៅក្នុងតំណែងបច្ចុប្បន្ន។
ថ្វីត្បិតតែលុយដុល្លារនឹងមិនអាចរបូតចេញពីតំណែងក្នុងពេលឆាប់ៗក្តី ប៉ុន្តែក្នុងស្ថានភាពនេះប្រទេសទាំងឡាយលើលោកនឹងនាំគ្នាពិចារណា ថាតើរដ្ឋាភិបាលក្រុងវ៉ាស៊ិនតោននឹងអាចថែរក្សាទំនុកចិត្តពួកគេបានដោយរបៀបណាឡើងវិញនៅពេលខាងមុខ។
បញ្ហាទំនុកចិត្តពិតជាសំខាន់ណាស់សម្រាប់សហរដ្ឋអាមេរិក ពីព្រោះថាវាក៏នឹងអាចជះឥទ្ធិពលដល់ទីផ្សារហិរញ្ញវត្ថុ ជាពិសេសលុយដុល្លារអាមេរិក ។ នេះបើយោងតាមអត្ថបទវិភាគមួយដែលត្រូវបានចេញផ្សាយដោយ The Fortune។
តើទំនុកចិត្តរបស់ពិភពលោកលើអាមេរិកបាត់បង់ក្នុងកម្រិតណាទៅហើយនៅពេលនេះ?
រាល់ហត្ថលេខាទាំងឡាយដែលមានភាគីអាមេរិកស៊ីញ៉េនឹងក្លាយទៅជាក្រដាសឯកសារដែលលែងសូវមានតម្លៃទៀតហើយ ជាក់ស្តែងកង្វល់អំពីទំនាក់ទំនងរវាងអាមេរិក និងអង្គការណាតូ។ អាមេរិកប្រកាសថាអង្គការណាតូបានបាត់បង់ជីវិតរួចទៅហើយ ( NATO is dead ) ដែលឃ្លានេះអាចសមល្មមបញ្ជាក់ថា គ្មានអ្នកណាម្នាក់នឹងមានជំនឿចិត្តទៀតនោះទេទៅលើរាល់សន្ធិសញ្ញាផ្សេងទៀតដែលចុះហត្ថលេខាដោយសហរដ្ឋអាមេរិក។
បន្ទាប់មកទៀត ដូចជា បញ្ហាទាមទារយកដែនកោះទឹកកក Greenland ពីប្រទេសកាណាដា ដោយមិនទាំងរាប់បញ្ចូលនូវការសម្រេចចិត្តដាក់តម្លើងពន្ធជាមួយនឹងរដ្ឋាភិបាលទីក្រុងអូតាវ៉ា និងទីក្រុងមិកស៊ិក ដែលវាមានភាពផ្ទុយស្រឡះទៅនឹងអ្វីដែលជាកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មជាមួយនឹងប្រទេសជិតខាងដែលធ្វើឡើងតាំងតែពីអំឡុងអាណត្តិដំបូងរបស់លោក Trump មកម្ល៉េះ។
សម្ព័ន្ធមិត្ត និងលុយដុល្លារ គឺជារឿង២ដាច់ដោយឡែក ប៉ុន្តែភ្ជាប់ឥទ្ធិពលយ៉ាងខ្លាំងឲ្យគ្នាទៅវិញទៅមក ពីព្រោះថាតាំងពីអតីតកាលមកសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់អាមេរិកគឺជាអ្នកគាំទ្រ និងលើកស្ទួយ ព្រមទាំងទុកចិត្តលើដុល្លារខ្លាំងជាងគេ ហើយថែមទាំងជ្រើសយកវាជាទ្រព្យបម្រុងអន្តរជាតិរបស់ពួកគេទៀតផង ដូច្នេះបើមិនមានការទុកចិត្តទុកថ្លើមពីសំណាក់សម្ព័ន្ធមិត្តទេនោះ ម្ល៉េះលុយដល្លារនឹងអាចជួបបញ្ហាជាបន្តបន្ទាប់។
បច្ចុប្បន្ន និងអតីតកាល បូករួមទាំងអាល្លឺម៉ង់ ជប៉ុន កោះតៃវ៉ាន់ កូរ៉េខាងត្បូង ផង សុទ្ធតែមានចំណែកនៃទុនបម្រុងរបស់ខ្លួនជាលុយដុល្លារទាំងអស់ ក៏ដោយសារតែពួកគេមានការពាក់ព័ន្ធទៅនឹងសន្ធិសញ្ញាក្នុងវិស័យការពារជាតិ ក៏ដូចជាកិច្ចព្រមព្រៀងធានាសន្តិសុខដោយអាមេរិកជាច្រើនផង។
ដំណើរឆ្ពោះទៅរកពិភពលោកដែលប៉ុនប៉ងកាត់ផ្តាច់ទីផ្សារពីលុយដុល្លារ (De-dollarization) ដែលបច្ចុប្បន្នមានបណ្តាសមាជិកប្រទេស BRICS ជាដើមដែលជាអ្នកផ្តួចផ្តើមគំនិតដ៏លេចធ្លោនេះ។ សកម្មភាពរបស់ក្រុងវ៉ាស៊ិនតោនជាមួយនឹងប្រទេសនានាក៏កំពុងពន្លឿនឲ្យពួកគេអាចនឹងចាប់ផ្តើមពិចារណាក្នុងការដកខ្លួនចេញពីលុយដុល្លារដូចគ្នាផងដែរ។
លុយដុល្លារធៀបជាមួយនឹងមាសបង្ហាញអំពីតំរូវការធ្លាក់ចុះ និងកើនឡើងខុសពីមុន ជាពិសេសក្រោយពេលដែលបំណុលរបស់អាមេរិកបានកើនឡើងយ៉ាងខ្ពស់នាប៉ុន្មានទសវត្សរ៍ចុងក្រោយនេះ។ ចំណែកឯតម្លៃមាសចាប់ផ្តើមទទួលបានទំនុកចិត្តកាន់តែខ្លាំងក្រោយពេលដែលវិបត្តិនៅអ៊ុយក្រែនបានផ្ទុះឡើង ក្នុងនោះប្រទេសជាច្រើនបាននាំគ្នាពឹងផ្អែកទៅលើការជួញដូរមាស និងទិញមាសទុកកាន់ច្រើនឡើងដូចគ្នា។
ធនាគារកណ្តាល និងធនាគារជាតិនៃបណ្តាប្រទេសជាច្រើនលើពិភពលោកបាននាំគ្នាប្រមូលទិញមាសទុកដែលវាបាននាំឲ្យតម្លៃមាសចាប់ហក់ឡើងខ្ពស់តាំងតែពីឆ្នាំ២០២២រហូតមក។ ជាក់ស្ដែង នៅពេលបច្ចុប្បន្នេះ តម្លៃមាសបានហក់ឡើងក្នុងតម្លៃគុណទ្វេដងប្រមាណជាង៣០០០ដុល្លារក្នុងមួយអោន ហើយអាចនឹងឡើងទៅដល់ ៣៥០០ក្នុងមួយអោនក្នុងពេលខាងមុខទៀតផង៕