តស់ ! ត្រឡប់ទៅមើលឬសគល់ដំបូងនៃជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូង និងការវិវត្តចុងក្រោយបំផុត

បរទេស ៖ ជម្លោះនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូងស្ថិតនៅក្នុងចំណោមវិបត្តិប្រឈមមុខដាក់គ្នាជាច្រើនរវាងមហាអំណាចទាំង ២ គឺ ចិន និងអាមេរិក ដែលអាចចាត់ទុកថាជាជម្លោះដែលមានកំដៅជាងគេបំផុតអស់រយៈពេលជាច្រើនទសវត្សរ៍មកហើយ។

តាមរយៈអត្ថបទមួយនេះ យើងនឹងត្រឡប់បន្តិចទៅមើលស្ថានភាពនៃការកើតឡើងនៃជម្លោះនេះដំបូង និងអំពីហេតុផលនៃការប្រឈមមុខដាក់គ្នា មុនពេលឈានទៅតាមដានស្ថានភាព និងការវិវត្តនាពេលបច្ចុប្បន្នរវាងភាគីទាំងអស់។

ជម្លោះកើតឡើងមុនដំបូងនៅពេលណា ?

ប្រភពព័ត៌មានជាច្រើនបានអះអាងថា ជម្លោះនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូងបានកកើតឡើងតាំងពីឆ្នាំ១២៧៩មកម្ល៉េះ ពោលគឺនៅពេលដែលចិនបានគូសផែនទីទឹកដីក្រោមការសម្រេចចិត្តដោយឯកតោភាគី ដែលរួមបញ្ចូលសមុទ្រចិនខាងត្បូងទាំងមូលតែម្តង។ ចាប់តាំងពីពេលនោះមក ការគ្រប់គ្រងលើតំបន់បានផ្លាស់ប្តូរគ្នាចុះឡើងរវាងមហាអំណាចក្នុងតំបន់ ហើយក្រោយមកទៀតបានបន្តដល់បណ្តារដ្ឋអាណានិគម។

យ៉ាងណាក្តី ចូលមកដល់សតវត្សរ៍ថ្មី មនុស្សភាគច្រើនបានយល់ឃើញថា បញ្ហាដែលបង្កជាជម្លោះដែលបន្តមកដល់ពេលបច្ចុប្បន្ននេះ គឺកើតចេញពីសន្ធិសញ្ញាសាន់ហ្វ្រាន់ស៊ីស្កូឆ្នាំ១៩៥១ ដែលធ្វើតាមលំនាំភាពបរាជ័យរបស់ជប៉ុនក្នុងសង្គ្រាមលោកលើកទី២ ។ ក្នុងលក្ខខណ្ឌនៃការចុះចាញ់ ប្រទេសជប៉ុនបានលះបង់សិទ្ធិក្នុងការកាន់កាប់លើកោះរបស់ខ្លួននៅក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូង ហើយចាត់ទុកតំបន់នេះជាតំបន់ដែលមិនមានអ្នកគ្រប់គ្រង។

នៅឆ្នាំ១៩៨២ តាមរយៈច្បាប់របស់អង្គការសហប្រជាជាតិបានបង្កើតតំបន់សេដ្ឋកិច្ចផ្តាច់មុខ ឬហៅកាត់ថា EEZs នោះលើកោះមួយនេះ ហើយជាប្រតិកម្មភ្លាមៗ ប្រទេសចិនបានរំលឹកឡើងវិញនូវខ្សែបន្ទាត់ទាំង៩របស់ខ្លួន ប៉ុន្តែចិនបានបដិសេធមិនបញ្ជាក់លម្អិតពីដែនកំណត់នៃបន្ទាត់នោះឡើយ ជាមួយនឹងការបដិសេធចំពោះការទាមទាររបស់ប្រទេសផ្សេងទៀត។

ចាប់តាំងពីពេលនោះមក ភាពតានតឹងបានផ្ទុះឡើង ជាពិសេស ជម្លោះភាគច្រើនបានតម្រង់គោលដៅទៅលើប្រជុំកោះ Paracels និង Spratly ដែលជាប្រជុំកោះមួយស្ថិតនៅចំកណ្តាលសមុទ្រចិនខាងត្បូង។ បច្ចុប្បន្ននេះ ចិន ម៉ាឡេស៊ី ហ្វីលីពីន និងវៀតណាម បានទាមទារជាផ្នែកមួយនៃខ្សែសង្វាក់ប្រជុំកោះ Paracels និង Spratly ដោយរដ្ឋាភិបាលនៃបណ្តាប្រទេសនីមួយៗបានរៀបចំឱ្យមានកូនកប៉ាល់តូចៗជាមួយនឹងកំពង់ផែ ជាពិសេសការរៀបចំឱ្យមានមនុស្សរស់នៅ ដើម្បីក្លាយទៅជាផ្នែកមួយដ៏សំខាន់ និងរឹងម៉ាំក្នុងការទាមទារយកតំបន់កោះដែលមានជម្លោះធ្វើជាកម្មសិទ្ធិរបស់ខ្លួន។

ហេតុអ្វីបានជាបណ្តាប្រទេសទាំងនោះខំប្រឹងប្រែង ដើម្បីទាមទារយកចំណែករៀងខ្លួន ?

ពន្យល់ឲ្យងាយស្រួល ថាហេតុអ្វីបានភាគីជម្លោះបានគូសវាសដើម្បីកាន់កាប់ចំណែកផ្សេងគ្នានៃដែនសមុទ្រនេះ ? ពីព្រោះថា ការសិក្សាស្រាវជ្រាវដ៏ច្បាស់លាស់មួយបានរកឃើញថាទីតាំងដែនសមុទ្រចិនខាងត្បូងទាំងអស់គឺជាទីតាំងដែលមានធនធានរ៉ែដ៏ច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់។

គេជឿជាក់ថា ប្រភពរ៉ែសំខាន់ៗមានដូចជាប្រេងឆៅដល់ទៅ ១១ពាន់លានបារ៉ែល និងឧស្ម័នហ្កាស មានដល់ទៅ១៩០ទ្រីលានហ្វីតគូប ហើយមកទល់ពេលនេះ នៅពុំទាន់មានភាគីណាមួយទទួលបានសិទ្ធិក្នងការកើបយកទ្រព្យសម្បត្តិធម្មជាតិដ៏អស្ចារ្យទាំងនេះនៅឡើយ។

ការវិវត្តចុងក្រោយនៃជម្លោះនៅដែនសមុទ្រចិនខាងត្បូង

អាមេរិក ថ្វីត្បិតតែមិនស្ថិតនៅក្នុងភាគីជម្លោះដោយផ្ទាល់ក្តី ប៉ុន្តែជារឿយៗតែងតែស្ថិតនៅពីក្រោយភាគីជម្លោះដែលទាមទារ លើកលែងតែប្រទេសចិនប៉ុណ្ណោះ មិនថាតែប្រ៊ុយណេ ឥណ្ឌូនេស៊ី ម់ាឡេស៊ី វៀតណាម ហ្វីលីពីន ជាពិសេសកោះតៃវ៉ាន់តែម្ដង។

ទាំងការប្រឈមមុខដាក់គ្នាផ្នែកកាទូត និងដោយកងកម្លាំងយោធាក្តី ជាក់ស្ដែង នៅក្នុងសប្ដាហ៍នេះ កងកម្លាំងយោធាចិនបានប្រកាសបើកសមយុទ្ធយោធាដ៏ធំមួយជាប់ទៅនឹងដែនជម្លោះនៃសមុទ្រចិនខាងត្បូងដែលកំពុងធ្វើការទាមទាររួមជាមួយនឹងប្រទេសហ្វីលីពីន។

សកម្មភាពនេះធ្វើឡើងនៅចំថ្ងៃតែមួយដែលសមយុទ្ធយោធានៃក្រុមសម្ព័ន្ធមិត្តអាមេរិកផ្សេងទៀត ដូចជា អូស្ត្រាលី និងកាណាដា កំពុងប្រព្រឹត្តទៅនៅក្នុងប្រទេសហ្វីលីពីន ដោយក្នុងនោះ ចិន បានអះអាងថា វាគឺជាសមយុទ្ធមួយដើម្បីពង្រឹងសមត្ថភាពលួចយកការណ៍ ក៏ដូចជាពង្រឹងសមត្ថភាពក្នុងការត្រៀមទុកជាមុន និងប្រុងប្រយ័ត្នខ្ពស់បំផុត។

គួរឲ្យដឹងដែរថា នៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមមួយរវាងប្រមុខយោធាមកពីសហរដ្ឋអាមេរិក អូស្ត្រាលី កាណាដា និងហ្វីលីពីន ដោយពួកគេបាននិយាយថា ៖ ពួកយើងនឹងឈររួមគ្នាដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមដែនសមុទ្ររួម និងបានគូសបញ្ជាក់ពីការយកចិត្តទុកដាក់រួមគ្នាក្នុងការរក្សាច្បាប់អន្តរជាតិ និងសណ្តាប់ធ្នាប់ ដែលផ្អែកលើច្បាប់ ហើយសមយុទ្ធ​រយៈពេល២​ថ្ងៃកន្លងទៅ ត្រូវ​បាន​ធ្វើ​ឡើង​ដើម្បី​រក្សា​ការ​ធ្វើដំណើរដោយសេរី និង​គ្មាន​ការ​រារាំង​ក្នុង​តំបន់​អាស៊ី​ប៉ាស៊ីហ្វិកនោះឡើយ៕


របាយការណ៍ថ្មីៗ

មើលទាំងអស់ ➧

ព័ត៌មានទូទៅ

មើលទាំងអស់ ➧

ក្រសួងរៀបចំដែនដី យកចិត្តទុកដាក់ដោះស្រាយបញ្ហាសំណង់មានសភាពចាស់ទ្រុឌទ្រោមដែលងាយបង្កហានិភ័យដល់អាយុជីវិតប្រជាពលរដ្ឋ

ព្រឹត្តិការណ៍, អចលនទ្រព្យ

• 08/02/2025

ក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ យកចិត្តទុកដាក់គិតគូរដោះស្រាយបញ្ហាសំណង់មានសភាពចាស់ទ្រុឌទ្រោមដែលងាយបង្កហានិភ័យរងគ្រោះដល់អាយុជីវិតរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ

ចំណេះដឹងផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុ មានភាពចាំបាច់បំផុតសម្រាប់មនុស្សគ្រប់រូប ជាពិសេសអាចជួយជំរុញកំណើនដល់សេដ្ឋកិច្ចជាតិ

ព្រឹត្តិការណ៍, ហិរញ្ញវត្ថុ

• 07/02/2025

ចំណេះដឹងហិរញ្ញវត្ថុរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ គឺជាកត្តាចាំបាច់មួយក្នុង​កា​រជំរុញកំណើនសេដ្ឋកិច្ច និងសង្គម ម្លោះហើយការផ្ដោតការយកចិត្តទុកដាក់លើការលើកកម្ពស់ ចំណេះដឹងផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុរបស់ប្រជាជន គឺជាការងារអាទិភាពមួយ

ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី សាយ សំអាល់ ៖ ការកសាងបញ្ជាការដ្ឋានកងរាជអាវុធហត្ថខេត្តតាកែវ ជាការពូនជ្រុំ និងកសាងបន្តនូវស្មារតី ៧ មករា

ព្រឹត្តិការណ៍, អចលនទ្រព្យ

• 07/02/2025

ថ្នា្កក់ដឹកនាំក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ ចាត់ទុកការកសាងបញ្ជាការដ្ឋានកងរាជអាវុធហត្ថខេត្តតាកែវថាជាការពូនជ្រុំនិងកសាងបន្តនូវស្មារតី ៧ មករា រក្សាបាននូវសុខសុវត្ថិភាព សន្តិភាព និងភាពសុខដុមរមនាសម្រាប់ប្រទេសជាតិ និងប្រជាជន

កូនខ្មែរមានសត្ថភាពផលិតគ្រឿងសំអាង និងមានការគាំទ្រច្រើននៅលើទីផ្សារ

ជំនួញ, ព្រឹត្តិការណ៍

• 07/02/2025

ដោយមើលឃើញសក្តានុពល និងភាពងាយស្រួលក្នុងការស្វែងរកវត្ថុធាតុដើមដ៏សំបូរបែប កូនខ្មែរមួយរូបបានខិតខំរិះរកគំនិតកែច្នៃរុក្ខជាតិធ្វើជាគ្រឿងសំអាង ហើយដាក់លក់នៅលើទីផ្សារក្នុងស្រុក

កម្ពុជាលើកទឹកចិត្តអង្គការស្បៀង និងកសិកម្មនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ ជួយដល់សហគមន៍កសិកម្មទំនើប

ព្រឹត្តិការណ៍, សេដ្ឋកិច្ច

• 07/02/2025

កម្ពុជាលើកទឹកចិត្តអង្គការFAOជួយដល់សហគមន៍កសិកម្មទំនើបដែលជួយកាត់បន្ថយថ្លៃដើមផលិត មានប្រសិទ្ធភាពសេដ្ឋកិច្ច និង មាននិរន្តរភាព

ក្រុមហ៊ុន​ផលិត​រថយន្ត​​របស់ចិន BYD សម្រេចបោះទុន​បង្កើត​រោងចក្រ​ផ្គុំ​ និងដំឡើ​ង​នៅ​ខេត្តព្រះសីហនុ

ព្រឹត្តិការណ៍, សេដ្ឋកិច្ច

• 07/02/2025

ទី​បំផុ ក្រុមហ៊ុន​ផលិត​រថយន្តអគ្គិសនី​របស់ចិន បាន​សម្រេច​បោះទុនវិនិយោគបង្កើត​រោងចក្រ​ដំឡើង​រថយន្តអគ្គិសនី​នៅកម្ពុជា​ហើយ​

វិថីតេជោសន្តិភាពឆ្នេរអង្កោល កំពុងលើកសម្រស់ខេត្តកែបឱ្យកាន់តែស្រស់ស្អាត និងទាក់ទាញទេសចរ

ព្រឹត្តិការណ៍, អចលនទ្រព្យ

• 07/02/2025

«វិថីតេជោសន្តិភាពឆ្នេរអង្កោល» ជាសមិទ្ធផលឆ្លងសម័យកាល ពោល​ត្រូវបានសាង​សង់​ឡើង​ក្នុងពេលសម្តេច​តេជោជានាយករដ្ឋមន្ត្រី ហើយសម្រេចក្នុងពេលសម្តេចមហាបវរធិបតីជានាយក​រដ្ឋមន្ត្រី។

ក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម នឹងរៀបចំពិព័រណ៍ផលិតផលខ្មែរ និងបន្លែផ្លែឈើ ជំរុញផលិតកម្មក្នុងស្រុក

ព្រឹត្តិការណ៍, សេដ្ឋកិច្ច

• 07/02/2025

ក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម នឹងរៀបចំពិព័រណ៍ផលិតផលខ្មែរនិង បន្លែផ្លែឈើ ក្នុងគោលបំណងជំរុញផលិតកម្មក្នុងស្រុក គាំទ្រផលិតផលខ្មែរ និងផ្គូផ្គងពាណិជ្ជកម្មរវាងអ្នកផលិត និងអ្នកទិញ

តម្លៃមាសបន្តឡើងថ្លៃខ្ពស់ ១តម្លឹង ៣ ៤៤១ ដុល្លារអាម៉េរិក ដោយសារភាពតានតឹងផ្នែកពាណិជ្ជកម្មរបស់ប្រទេសមហាអំណាច

ព្រឹត្តិការណ៍, សេដ្ឋកិច្ច

• 07/02/2025

តម្លៃមាសឡើងថ្លៃ ១ ភាគរយ ឬ ២ ៨៥៨ ដុល្លារអាម៉េរិកក្នុងមួយអោន (នៅលើទីផ្សារកម្ពុជា មាសមួយតម្លឹងមានតម្លៃ ៣ ៤៤១ ដុល្លារអាម៉េរិក និង មួយជីមានតម្លៃ ៣៤៤ ដុល្លារអាម៉េរិក)។ អ្នកវិភាគព្យាករណ៍ថា តម្លៃអាចឡើងថ្លៃដល់ ២ ៩០០ ដុល្លារអាម៉េរិកក្នុងមួយអោននាពេលឆាប់ៗនេះ

គិតត្រឹមឆ្នាំ២០២៤ កម្ពុជា​មានអ្នក​ប្រើទូរសព្ទចល័ត​ចំនួន ២០,៦លាន ខណៈអ្នកប្រើប្រាស់សេវាអ៊ីនធើណេត​មានចំនួន ១៩​លាន​

ព្រឹត្តិការណ៍, សេដ្ឋកិច្ច

• 07/02/2025

គិតត្រឹម​ចុងឆ្នាំ២០២៤ ទូទាំង​ប្រទេស​កម្ពុជា​មាន​អ្នកប្រើប្រាស់ទូរសព្ទចល័ត​ចំនួន ​២០​លាន ​៦សែន ដែល​មានន័យ​ថា មនុស្ស​ម្នាក់អាច​មានទូរសព្ទ ២គ្រឿង​ និងខ្លះ​ ៣គ្រឿង