នគរូបនីយកម្ម (Urban Planning) គឺជាកិច្ចការងារអភិវឌ្ឍ និងការពង្រីកទីក្រុងនៃប្រទេសមួយ ហើយវាគឺជាឧបករណ៍បង្ហាញយ៉ាងច្បាស់ និងឆ្លុះបញ្ចាំងអំពីការសម្រេចបាន កំណើនសេដ្ឋកិច្ចជាតិនីមួយៗ។
យោងតាមការព្យាករណ៍របស់ធនាគារពិភពលោក (World Bank) នៅត្រឹមឆ្នាំ២០៥០ ខាងមុខនេះគេរំពឹងថាប្រមាណ ៣៦ ភាគរយនៃប្រជាជនទាំងអស់នឹងរស់នៅក្នុងតំបន់ក្រុង ដែលមានភាពរីកចម្រើន និងកំណើនសេដ្ឋកិច្ចល្អប្រសើរក្រោយការរៀបចំនគរូបនីយកម្ម។
និយាយឱ្យងាយយល់អំពីកិច្ចការងារដែលស្ថិតនៅក្នុងអ្វីដែលហៅថាជាផែនការរៀបចំនគរូបនីយកម្ម ( Urban Planning) គឺមានបូករួមទាំងបច្ចេកទេសក្នុងការរៀបចំត្រៀមជាមុនសម្រាប់កំណើនប្រជាសាស្ត្រ ការព្យាករណ៍ទុកជាមុននៃការបែងចែកតំបន់ ការគូសផែនទីភូមិសាស្ត្រ ព្រមទាំងការវិភាគទៅលើទីតាំងសាធារណៈរបស់រដ្ឋ ក៏ដូចជាការស្រាវជ្រាវទៅលើការផ្គត់ផ្កង់ទឹកស្អាត ការកំណត់គំរូនៃសេវាដឹកជញ្ជូនសាធារណៈ ព្រមទាំងការវិភាគទៅលើផលប៉ះពាល់នៃការប្រើប្រាស់ដីធ្លី និងកិច្ចការងារជាច្រើនផ្សេងទៀតដែលសំដៅទៅលើការអភិវឌ្ឍទីក្រុង។
យ៉ាងណាក៏ដោយ បើទោះបីជាមានមូលដ្ឋានដូចគ្នា ប៉ុន្តែមានការយល់ឃើញជាច្រើនពីសំណាក់ក្រុមអ្នកជំនាញជាតិ និងអន្តរជាតិចំពោះការចូលរួមចំណែកដ៏សំខាន់នៃកិច្ចការងាររៀបចំនគរូបនីយកម្ម ហើយខាងក្រោមនេះគឺជាការបកស្រាយមួយចំនួនដែលយើងបានស្រាវជ្រាវចេញពីឯកសារ និងការយល់ឃើញរបស់វិទ្យាស្ថានអន្តរជាតិធំៗចំពោះអត្ថប្រយោជន៍ដែលសង្គមជាតិមួយអាចទទួលបានពីកិច្ចការងារអភិវឌ្ឍទីក្រុង។
សកលវិទ្យាល័យតិចសាស (https://repositories.lib.utexas.edu/500) បានពន្យល់ថា គោលដៅចម្បងនៃការរៀបចំផែនការអភិវឌ្ឍន៍ទីក្រុង និងសេដ្ឋកិច្ចគឺជាការបង្កើតគោលនយោបាយ និងកម្មវិធីដើម្បីលើកកម្ពស់កំណើនសេដ្ឋកិច្ចជាតិនៃប្រទេសមួយ ហើយក្រុមអ្នករៀបចំផែនការអភិវឌ្ឍទីក្រុង និងអ្នករៀបចំផែនការសេដ្ឋកិច្ច តែងតែប្រឈមមុខនឹងភាពលំបាកក្នុងការកំណត់គោលនយោបាយអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ច ដើម្បីធ្វើយ៉ាងណាអាចកែលម្អ និងលើកកម្ពស់គុណភាពជីវិតនៅក្នុងសហគមន៍ដែលប្រជាជនរស់នៅ និងធ្វើការស្របទៅតាមកំណើនរបស់ពួកគេ។
ដោយឡែកនៅក្នុងអ្វីដែល Urbanet.info ធ្លាប់បានចេញផ្សាយអំពីកិច្ចការងាររៀបចំនគរូបនីយកម្មវិញ គេហទំព័រនេះបានសរសេរថា ការធ្វើផែនការអភិវឌ្ឍទីក្រុងគឺជាការរួមបញ្ចូលគ្នាជួយលើកកម្ពស់ការប្រកួតប្រជែងសេដ្ឋកិច្ចដែលវាមិនត្រឹមតែបានធ្វើឲ្យប្រសើរឡើងនៃបទប្បញ្ញត្តិទៅលើវិស័យហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធទីក្រុង ដែលរួមមានដូចជាផ្លូវថ្នល់ និងលំនៅដ្ឋាន ឧបករណ៍ប្រើប្រាស់ ដូចជា ទឹក និងអគ្គិសនី ប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែវាថែមទាំងអាចជួយពង្រឹងការវិនិយោគដែលសុទ្ធតែជាកត្តាបង្កឲ្យមានកំណើនសេដ្ឋកិច្ច និងការបង្កើតការងារផងដែរ។
ការធ្វើផែនការអភិវឌ្ឍទីក្រុង ឬនគរូបនីយកម្ម ពិតជាកិច្ចការងារដែលជះឥទ្ធិពលដោយផ្ទាល់ទៅលើប្រព័ន្ធដឹកជញ្ជូន ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ប្លង់ និងដង់ស៊ីតេដែលបានកំណត់នៃតំបន់លំនៅដ្ឋាន ពាណិជ្ជកម្ម និងឧស្សាហកម្ម ដូច្នេះ បើគ្មានផែនការត្រឹមត្រូវទេនោះ ទីក្រុងរបស់យើងនឹងក្លាយទៅជាទីក្រុងដែលគ្មានប្រសិទ្ធភាព និងគ្មានការងារពេញនិយមពីពលរដ្ឋដែលជាអ្នករស់នៅ និងសូម្បីតែបណ្តាអាជីវកម្មតូចធំទាំងឡាយក៏មានភាពមិនច្បាស់លាស់នោះដែរ។ នេះបើយោងតាមអ្វីដែល Archistar.ai បានចេញផ្សាយ និងរៀបរាប់។
ការអះអាងខាងលើនេះអាចសន្មតបានថា កិច្ចការងារអភិវឌ្ឍទីក្រុង ឬនគរូបនីយកម្ម គឺជាកិច្ចការងារស្មុគ្រស្មាញលំបាក ប៉ុន្តែចាំបាច់ត្រូវតែមានការត្រៀមរៀបចំដោយការពិនិត្យ និងសិក្សាយ៉ាងលំអិតបំផុតប្រកបដោយទំនួលខុសត្រូវខ្ពស់ ពីព្រោះវានឹងជួយជំរុញដល់កិច្ចការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច និងសង្គមជាតិយ៉ាងធំធេង។
ដំណើរការមួយចំនួនដែលយើងគួរតែយល់ដឹងឲ្យបានខ្លះៗចំពោះការរៀបចំផែនការនគរូបនីយកម្មមានដូចជា ទី១ គឺដំណាក់ការស្រាវជ្រាវ និងរៀបចំ (Preparatory / exploration phase) ឯដំណាក់កាលទី២ គឺការសិក្សា និងរៀបចំផែនការ (Preparatory / exploration phase) ហើយបន្តបន្ទាប់ទី៣, ទី៤ និងទី៥ រៀងគ្នានោះមានដូចជាដំណាក់កាលបែងចែកតំបន់ (Formal planning / zoning phase) ដំណាក់កាលគូសប្លង់ និងអនុវត្ត (Design & implementation phase)
និងដំណាក់កាលប្រតិបត្តិការ (Operational phase) ៕