ភ្នំពេញ ៖ «កេសរកូល» គេហៅជាភាសាខ្មែរ និង «អរគីដេ» គេហៅតាមភាសាបារាំង គឺជាឈ្មោះផ្កាដ៏ស្រស់ស្អាតម្យ៉ាង ដោយមានដុះនៅក្នុងដែនធម្មជាតិ។ រុក្ខជាតិកេសរកូល ក៏ជារុក្ខជាតិដែលពិបាកដាំ ពិបាកថែទាំ ដោយសារវាទាមទារមជ្ឈដ្ឋានលូតលាស់ច្បាស់លាស់មួយ។
កេសរកូល ជារុក្ខជាតិដែលត្រូវការសំណើមខ្ពស់ដើម្បីលូតលាស់ ដូច្នេះបានជាភាគច្រើន វាមានដុះនៅតាមតំបន់ត្រូពិក។ នៅកម្ពុជា ប្រមាណជា ៥០% នៃកេសរកូលសរុប ត្រូវបានគេស្រាវជ្រាវរកឃើញ នៅក្នុងតំបន់ជួរភ្នំក្រវាញ ដែលជាតំបន់ព្រៃទឹកភ្លៀង។
ពាក្យថា «កេសរកូល» គឺចេញពីពាក្យ កេសរដែលមានន័យថា ផ្កា និងពាក្យកូល ដែលសំដៅលើត្រកូល។ ដោយហេតុថា ផ្កានេះមានច្រើនប្រភេទ ម្លោះហើយគេប្រើឈ្មោះកេសរ ជាគោលសម្រាប់ហៅឈ្មោះផ្កានានា ឧទាហរណ៍ កេសរកូលអណ្ដាតពស់ កេសរកូលព្រះទ្រហឹង កេសរកូលកន្ទុយមយ៉ូរ៉ា កេសរកូលភួងម៉ាល័យជាដើម។
នៅក្នុងការកំណត់ប្រភេទ និងឈ្មោះរបស់កេសរកូលឯណោះវិញ គេត្រូវយកសំណាករបស់វា មកសិក្សា និងប្រៀបធៀបជាមួយកេសរកូល ដែលបានកំណត់អត្តសញ្ញាណរួចហើយ។ ប្រសិនបើគេមិនអាច កំណត់បានដោយលក្ខណៈខាងក្រៅទេ គេត្រូវការយកទៅវិភាគ DNA។ ក្នុងករណីដែលវិភាគ DNA ហើយឃើញថា ជាប្រភេទថ្មី ដែលមិនទាន់បានកំណត់អត្តសញ្ញាណទេ ក្រុមអ្នកជំនាញនឹងត្រូវដាក់ឈ្មោះឱ្យកេសរកូលប្រភេទថ្មីនោះ ដោយយកលក្ខណៈពួក និងប្រភេទរបស់វាជាឈ្មោះវិទ្យាសាស្ត្រ។ នេះបើតាមការរៀបរាប់របស់លោក ឈិន សុភា ប្រធានការិយាល័យនៃនាយកដ្ឋានស្រាវជ្រាវជីវៈចម្រុះ នៃក្រសួងបរិស្ថាន។
ដោយឡែក បើតាមក្រសួងបរិស្ថាន កម្ពុជាត្រូវបានប៉ានស្មានថា មានកេសរកូលព្រៃជាង ៥០០ ប្រភេទ ក្នុងនោះ កេសរកូលប្រមាណជាង ២០០ ប្រភេទ ត្រូវបានរកឃើញ និងកំពុងសិក្សាស្រាវជ្រាវ ដើម្បីចងក្រងទិន្នន័យបន្ថែមទៀត។
បច្ចុប្បន្ននេះផងដែរ កម្ពុជាមានមជ្ឈមណ្ឌលស្រាវជ្រាវកេសរកូលសុខអានភ្នំគូលេន ដែលធ្វើការស្រាវជ្រាវ សិក្សា និងអភិរក្សកេសរកូលព្រៃ។ ដូច្នេះ រាល់កេសរកូលដែលរកឃើញនៅក្នុងព្រៃ ត្រូវយកទៅរក្សាទុកនៅក្នុងមជ្ឈមណ្ឌល ហើយធ្វើយ៉ាងណាឱ្យវាដូចទៅនឹងលក្ខណៈដើមរបស់វា។ ជាក់ស្ដែង ប្រសិនបើគេរកឃើញកេសរកូលថ្មីមួយដែលដុះនៅលើថ្ម ដូច្នេះពេលយកមកដល់មជ្ឈមណ្ឌល គេក៏ត្រូវដាក់វាលើថ្ម និងផ្ដល់សំណើមខ្ពស់ដល់វា ដើម្បីឱ្យវាអាចរស់បាន។
បើទោះបីជាយ៉ាងនេះក្ដី ក្រសួងបរិស្ថាន មន្ត្រីឧទ្យានុរក្ស និងអ្នកជំនាញ កំពុងតែខិតខំប្រឹងប្រែងបន្ថែម ក្នុងការដកយកកេសរកូលព្រៃមករក្សាទុក ជៀសវាងការដកយកទៅធ្វើជាអាជីវកម្មនានា។
ក្នុងនោះផងដែរ ការរៀបចំវេទិកាជាតិកេសរកូល ក៏ជាផ្នែកមួយក្នុងការបញ្រ្ជាបចំណេះដឹង គាំទ្រការអភិរក្ស ផ្សព្វផ្សាយពីកេសរកូលកម្ពុជា ក៏ដូចជាលើកស្ទួយជីវភាពសហគមន៍ជាដើម។ ហើយវេទិកាជាតិកេសរកូលលើកទី៣ នឹងធ្វើឡើងនៅថ្ងៃទី ៧ ដល់ថ្ងៃទី៩ ខែមេសាខាងមុខ នៅផ្សារទំនើប AEON ១ភ្នំពេញ៕