ដើមត្នោត គឺជាអត្តសញ្ញាណជាតិនៃកម្ពុជា ត្បិតវាបានផ្តល់នូវអត្ថប្រយោជន៍យ៉ាងលើសលប់រាប់ចាប់តាំងពីដើម ស្លឹក ធាង ផ្កា ផ្លែ ទាំងខ្ចី ទាំងទុំ ដែលអាចយកទៅច្នៃធ្វើជាអាហារ នំ បង្អែម ព្រមទាំងជាឱសថបែបបុរាណផងដែរ។ ជាក់ស្ដែង កសិករមួយរូបបានចាប់យកមុខរបរជាអ្នកឡើងដើមត្នោតគាបផ្កាត្រងយកទឹកមកកូររម្ងាស់ធ្វើជាស្ករត្នោតយ៉ាងឈ្ងុយឆ្ងាញ់ និងបោះលក់នៅក្នុងទីផ្សារក្នុងតំបន់ ក៏ដូចជាក្នុងស្រុកផងដែរ ដែលអាចទទួលបានចំណូលគ្រាន់ទំនុកបម្រុង និងផ្គត់ផ្គង់ជីវភាពគ្រួសារបានសមរម្យ។
លោក ជា គុណ ជាអ្នកប្រកបមុខរបរឡើងដើមត្នោតម្នាក់រស់នៅភូមិពន្លឺព្រះផុស ឃុំកំពង់ក្ដី ស្រុកជីក្រែង ខេត្តសៀមរាប បានរៀបរាប់ប្រាប់ឱ្យដឹងថា ៖ មុខប្រកបរបរឡើងដើមត្នោតនេះលោកបានចាប់យកធ្វើជាអាជីពជាយូរណាស់មកហើយ ដោយសារតែគ្រួសាររបស់លោកមិនមានដីស្រែធ្វើដូចប្រជាជនទូទៅ ហើយដោយមើលឃើញថា នៅវាលស្រែសម្បូរដើមត្នោត លោកក៏ចាប់ជំនាញឡើងត្នោតគាបផ្កាយកទឹកត្នោតមកកូររម្ងាស់ធ្វើជាស្ករដែលអាចរកចំណូលបានគួរសម។
លោកបានបញ្ជាក់ថា ៖
“តាមធម្មតា រដូវដែលយើងឡើងត្នោតអាចគាបយកទឹកត្នោតបានល្អគឺចាប់ពីខែធ្នូ ដល់ខែមិថុនា ដែលនៅដើមដៃ និងចុងដៃអាចប្រមូលបានប្រមាណ ១០០លីត្រក្នុងមួយថ្ងៃ ចំណែកឯនៅពាក់កណ្ដាលរដូវអាចប្រមូលបានដល់ទៅ ៣០០លីត្រក៏មាន ព្រោះត្នោតមានច្រើនដើម (ជួលដើមត្នោតអ្នកភូមិ)។ សម្រាប់ទឹកត្នោតទាំងនេះ ខ្ញុំឡើងយកពេលព្រឹកម្ដង ល្ងាចម្ដង ហើយទឹកត្នោត ១០០លីត្រ អាចកូរស្ករបានប្រមាណ ១០គីឡូក្រាម។”
ចំពោះការឡើងត្នោតនេះ លោក ជា គុណ បានរៀបរាប់ទៀតថា ដើមត្នោតដែលលោកឡើងហើយគាបយកទឹកមកកូរស្ករនេះ លោកត្រូវឱ្យម្ចាស់ដីដែលមានដើមត្នោតវិញក្នុងមួយដើម ៣គីឡូក្រាមជាថ្នូរ ហើយក្រៅពីនេះលោកកូរស្ករលក់ឱ្យឈ្មួញដែលកម្ម៉ង់ទិញ និងអាជីវករធ្វើនំដែលផ្ដាំឱ្យលោកធ្វើទុកឱ្យផងដែរ។
ចំពោះតម្លៃស្ករវិញ អ្នកឡើងត្នោតរូបនេះបញ្ជាក់ដែរថា ៖
“យើងអាចលក់បានប្រមាណ ៥០០០រៀលក្នុងមួយគីឡូក្រាម ហើយតែងតែមានអតិថិជនមកបញ្ជាទិញជារឿយៗ ដោយសារតែគេដឹងថា យើងឡើងត្នោតខ្លួនឯង និងកូរស្ករខ្លួនឯងដែលជាស្ករសុទ្ធល្អ ជាស្ករធម្មជាតិផងដែរ។ ពាក់ព័ន្ធនឹងរឿងតម្លៃស្ករនេះដែរ នៅដើមរដូវស្ករត្នោតអាចមានតម្លៃខ្ពស់ជាងនេះ ដោយសារស្ករត្នោតមិនទាន់សម្បូរ លុះដល់ពាក់កណ្ដាលរដូវដែលអាចប្រមូលទឹកត្នោតបានច្រើន តម្លៃស្ករក៏អាចចុះតាមនោះដែរ។”
គួរបញ្ជាក់ដែរថា លោក ជា គុណ បានប្រកបរបរឡើងត្នោតនេះប្រមាណ៥ឆ្នាំមកហើយ ដែលបានជួបផលលំបាកភាគច្រើនទាក់ទងនឹងការឡើងត្រូវប្រើកម្លាំងខ្លាំង ដែលអាចចុកដៃ ចុកជើង ចុកចង្កេះ ជាដើម ពោលគឺត្រូវការលាបប្រេងរឹតដើម្បីសម្រួលសរសៃជាប្រចាំផងដែរ។ យ៉ាងណាក៏ដោយ អ្នកឡើងត្នោតរូបនេះ ក៏មានមតិដែរថា ទោះបីវាជាការងារនឿយហត់ព្រឹកល្ងាចយ៉ាងណា ក៏លោកនៅតែរីករាយ និងខិតខំប្រកបមុខរបរនេះដែរ ព្រោះអាចទទួលបានចំណូលគួរសម អាចផ្គត់ផ្គង់ជីវភាពគ្រួសារ និងចិញ្ចឹមកូនក្នុងបន្ទុកឱ្យរស់បានស្រួល ដោយមិនចាំបាច់ទៅប្រកបរបរឆ្ងាយ ឬចំណាក់ស្រុកនោះទេ៕