ភ្នំពេញ ៖ សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃកម្ពុជា បានអំពាវនាវដល់ប្រជាពលរដ្ឋ កុំឱ្យស្លន់ស្លោចំពោះមុខការដួលរលំនៃធនាគារនៅអាមេរិក ព្រោះការដួលរលំនៃធនាគារនៅអាមេរិកមិនមានផលប៉ះពាល់ដល់កម្ពុជានោះទេ ស្របពេលអ្នកជំនាញក្នុងវិស័យហិរញ្ញវត្ថុ បានលើកឡើងថា វិស័យធនាគារ និងមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុនៅកម្ពុជាមានការប្រុងប្រយ័ត្នខ្ពស់ ដែលមិនអាចឈានទៅរកបញ្ហាដូចនៅសហរដ្ឋអាមេរិកនោះទេ។
ការអំពាវនាវរបស់សម្តេចតេជោ ត្រូវបានធ្វើឡើង នាឱកាសពិធីប្រគល់សញ្ញាបត្រជូននិស្សិតសាកលវិទ្យាល័យបៀលប្រាយ(BBU)សរុបប្រមាណ ៤,៥៦៦នាក់ នារី ២,០៣២នាក់ នៅថ្ងៃទី១៦ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២៣ បន្ទាប់ធនាគារនៅសហរដ្ឋអាមេរិកចំនួនបី បានប្រកាសក្ស័យធនជាបន្តបន្ទាប់។ សម្តេចតេជោ បានមានប្រសាសន៍ថា ការភ័យខ្លាច បន្ទាប់ពីការដួលរលំនៃធនាគារនៅអាមេរិក ហើយទាក់ទងនឹងកម្ពុជា រឿងនេះគួរតែត្រូវបានបញ្ជាក់សម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋរបស់យើងផងដែរ សូមកុំស្លន់ស្លោចំពោះមុខការដួលរលំនៃធនាគារអាមេរិក។
សម្តេចតេជោ បានលើកឡើងថា រឿងនេះធ្លាប់បានកើតឡើង លើកទី១ វិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចអាស៊ី-វិបត្តិហិរញ្ញវត្ថុអាស៊ី ឆ្នាំ ១៩៩៧ ពេលនោះពិតជាច្របូលច្របល់នៃប្រព័ន្ធធនាការ នៅតាមបណ្តាប្រទេស រាប់ទាំងកម្ពុជា។ ប៉ុន្តែធនាគារយើង កាលពីពេលនោះ គឺនៅតូចៗណាស់។ សម្តេចតេជោបានបន្តថា ពលរដ្ឋរបស់យើងទៅបង្ខំដកលុយក្នុងរយៈពេលប្រហែល ៣ សប្តាស៍ ប៉ន្តែ៣សប្តាហ៍ ពលរដ្ឋរបស់យើងយកលុយទៅដាក់វិញ ធ្វើឱ្យធនាគាររបស់យើងមួយចំនួន រាប់ទាំងធនាគារ ពាណិជ្ជកម្មក្រៅប្រទេស ធនាគារនិងកាណាឌីយ៉ា កាលពីនោះរឹងមាំឡើងវិញ។ ប៉ុន្តែនាពេលនោះផងដែរ ធនាគារប្រហែលជា ២ ឬ៣ ត្រូវបានដួលរលំ ដោយសារតែបង្ខំដកប្រាក់ធ្វើឱ្យអត់សាច់ប្រាក់។
សម្តេចបានថ្លែងបន្តថា ដល់ឆ្នាំ ២០០៨ វិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចហិរញ្ញវត្ថុសកល ដែលផ្តើមចេញពីការដួលរលំនៃធនាគាររបស់អាមេរិកមួយដែរ វាអត់បានធ្វើឱ្យប៉ះពាល់កម្ពុជាទេ។ ពិតមែនទេពេលនោះ យើងបានខិតខំទប់ស្កាត់ហានិភ័យ ដោយសារដំឡើងអត្រាកាតព្វកិច្ច ពី ៧ភាគរយ ទៅ ១២ភាគរយ នាពេលនោះ បម្រុងទុកសម្រាប់ស្ថានភាពអាក្រក់។
សម្តេចតេជោបានមានប្រសាសន៍ថា ៖
“ឥឡូវនេះ បន្ទាប់ពីបណ្តាធនាគារចេះគ្រប់គ្រងហានិភ័យខ្លួនឯង យើងបានកាត់បន្ថយអត្រាបម្រុងកាតព្វកិច្ចមកត្រឹម ៧ភាគរយ។ អ៊ីចឹងទេ ខ្ញុំសូមអំពាវនាវចំពោះប្រជាពលរដ្ឋរបស់យើង ដែលមានដាក់ប្រាក់ក្នុងធនាគារ សូមកុំស្លន់ស្លោ”
សម្តេចតេជោ បានលើកឡើងបន្តថា ការស្លន់ស្លោនឹងធ្វើឱ្យយើងបាត់បង់នូវផលប្រយោជន៍ទៅវិញទេ។ ឧទាហរណ៍ ប្រាក់របស់យើងទៅដាក់ដើម្បីយកការប្រាក់រយៈពេល ៩ខែ ឬ១ឆ្នាំ បើដកយកមុន គឺយើងបាត់បង់ការទទួលបានអត្រាការប្រាក់ ដែលមិនទាន់ដល់កាលកំណត់។
ទន្ទឹមនេះ សម្តេចតេជោបានលើកឡើងថា ប្រទេសថៃក៏បានប្រកាសផងដែរថា ការរលំរបស់ធនាគារនៅអាមេរិកមិនមានផលប៉ះពាល់ដល់ប្រទេសថៃនោះទេ។
សូមបញ្ជាក់ផងដែរថា ធនាគារធំៗចំនួនបីនៅអាមេរិកបានប្រកាសពីការដួលរលំរបស់ខ្លួនជាបន្តបន្ទាប់ រាប់ចាប់ពីថ្ងៃទី១០ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២៣នេះ រួមមានធនាគារ Signature ធនាគារ Silvergate និងធនាគារ SVB(Silicon Valley Bank។ រឿងដ៏គួរឲ្យបារម្ភចំពោះសេដ្ឋកិច្ចនោះគឺ ធនាគារទាំងពីរនេះជាស្ថាប័នផ្ដល់សេវាកម្មពាក់ព័ន្ធនឹងវិស័យធុរកិច្ចថ្មី(tech startups) និងវិស័យគ្រីបតូ ឬរូបិយប័ណ្ណអេឡិចត្រូនិក។
លោក កាំង តុងងី ប្រធាននាយកដ្ឋានទំនាក់ទំនងនៃសមាគមមីក្រូហរិញ្ញវត្ថុ បានថ្លែងប្រាប់ថា ក្នុងដំណាក់ពេលនេះ ការដួលរលំទាំងបីនៅអាមេរិក ហើយអាចនឹងមានធនាគារនៅអាមេរិកមួយចំនួនទៀត វាជាក្តីព្រួយបារម្ភមួយ គ្រប់គ្នាកំពុងតែតាមដានមើលដោយយកចិត្តទុកដាក់ ហើយយើងនឹងមើលពីចំណាត់ការបស់រដ្ឋាភិបាលសហរដ្ឋអាមេរិកថា តើគេនឹងដោះស្រាយដោយរបៀបណា។
លោកបានបន្តថា យើងឃើញមានការឆ្លើយតបវិជ្ជមានខ្លះៗទាក់ទងនឹងការធានាលើប្រាក់បញ្ញើរបស់អតិថិជននៅសហរដ្ឋអាមេរិក ហើយអ្វីដែលជាការកត់សម្គាល់គឺថា ធនាគារទាំងបី ដែលប្រកាសក្ស័យធន គឺភាគច្រើនមានប្រតិបត្តិការពាណិជ្ជកម្មពាក់ព័ន្ធទៅនឹង Cryptocurrency រួមទាំងការវិនិយោគលើក្រុមហ៊ុនបច្ចេកវិទ្យា ដែលរយៈពីរឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ទាំង Cryptocurrency ទាំងភាគហ៊ុនរបស់ក្រុមហ៊ុនបច្ចេកវិទ្យា មានការដាំក្បាលចុះខ្លាំង គួបផ្សំជាមួយនឹងការដំឡើងអត្រាការប្រាក់របស់ធនាគារកណ្តាលអាមេរិក ដែលបង្កើតជាបញ្ហាគនលើគ្នា ដូច្នេះវាបង្កើតជាបញ្ហាដែលបានកើតឡើងនេះ។
លោក កាំង តុងងី បានថ្លែងថា ៖
“យ៉ាងណាក្តី នៅកម្ពុជា យើង, វិស័យមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ, កំពុងតែតាមដានដោយយកចិត្តទុកដាក់លើបញ្ហានេះ ហើយយើងកំពុងរៀបចំការប្រុងប្រយ័ត្ន បង្កើតសេណារីយ៉ោផ្សេងៗគ្នាដើម្បីការពារ ប្រសិនបើករណីផលប៉ះពាល់រីករាលដាលមកដល់កម្ពុជាយើង។ តែយ៉ាងណាក្តី ក្នុងដំណាក់កាលនេះ វានៅក្នុងដំណាក់កាលដែលលឿន ដែលយើងមិនទាន់អាចធ្វើការវាយតម្លៃបានថា តើវាមានផលប៉ះពាល់ប៉ុណ្ណា ហើយប្រហែលជាយើងមិនទាន់អាចវាយតម្លៃបាននោះទេ”
លោកបានថ្លែងបន្តថា ជាធម្មតា វិស័យធនាគារ និងមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ តែងតែមានវិធានការប្រុងប្រយ័ត្នជានិច្ច នៅពេលមានផលវិបាកកើតឡើង ហើយើងតែងតែរៀបចំសេណារីយ៉ោការពារទុកថា ប្រសិនបើមានបញ្ហាណាមួយកើតឡើង យើងត្រូវដោះស្រាយតាមវិធីណា។ នៅតាមគ្រឹះស្ថាននីមួយៗ តែងតែធ្វើស្ថិតិ និងពិនិត្យលើសុខមាភាពគ្រឹះស្ថានរបស់ខ្លួនជាប្រចាំ ដើម្បីការពារហានិភ័យផ្សេងៗដែលអាចកើតឡើង។ ជារួម យើងមិនទាន់អាចវាយតម្លៃបានទេ តែយើងប្រុងប្រយ័ត្ន និងត្រៀមខ្លួនជានិច្ចដើម្បីទប់ទាល់ នៅពេលដែលបញ្ហាណាមួយដែលអាចកើតមានឡើង។
លោក កាំង តុងងី បានលើកឡើងដូច្នេះថា ៖
“ចំពោះថា ធនាគារនៅស្រុកខ្មែរដួលរលំនោះ វាមិនអាចទៅរួចនោះទេ ព្រោះនៅកម្ពុជា វិស័យធនាគារ និងមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុមានការប្រុងប្រយ័ត្នខ្ពស់ណាស់ ហើយមួយវិញទៀត មិនមានធនាគារនៅស្រុកយើងធ្វើការវិនិយោគនោះទេ តែដូចនៅសហរដ្ឋអាមេរិក គេមានធនាគារវិនិយោគ (Investment Bank) ដូច្នេះលុយដែលបានមកពីប្រាក់បញ្ញើរបស់អតិថិជនគីធនាគារយកទៅវិនិយោគ (មានហានិភ័យ)។ ប៉ុន្តែនៅស្រុកខ្មែរ លុយដែលដាក់ជាបញ្ញើគឺប្រើប្រាស់ទៅលើកម្ចី ដោយមិនប្រើប្រាស់លើការវិនិយោគផ្តេសផ្តាស់នោះទេ ដូច្នេះបញ្ហាដួលរលំមិនអាចកើតឡើងនោះទេ៕”